Am ve C majör gamı neden aynı ?
- Konuyu açan Semruk
- Başlangıç tarihi
Gamları tüm klavyede kullanabilmeyi mutlaka bilmelisiniz öncelikle. Mesela Am Dm Em akor yürüyüşlü bir altyapıda Am gamını çaldığınızda güzel tınlayacaktır. (Bir yere kadar.) Pentatonik in çık yerine bunu klavyeye yaymak işi daha lezzetli hale sokacaktır. Gamlar klavyeye nasıl yayılır birçok kaynak var, size uygun şeklini seçip pratik yapabilirsiniz. Zamanla zaten bu da yetmeyecek ve parçadaki akorları takip edip o akorun seslerini vurgulayarak doğaçlamanızı daha da lezzetlendireceksiniz. Bu benim izlediğim yoldu. Daha yararlı tavsiyeler gelecektir tabi ki. Kulak geliştirme için de bol bol dinlemek gerek tabi önce. Yıllar önce ve bazen de hala dinlediğim parçaları (özellikle ilk kez) referans bir enstrüman olmadan tonunu akorlarını bulmaya çalışırım. Zorlanıyorsam gitar klavyesinde deneye deneye bulmaya çalışırım. Tabi bunun için de belli ölçüde müzik teorisi bilmek şart. Bunun çok faydasını gördüm.
İki başlık açmıştım bu konuyla ilgili forumda.Yani mesela bi gam çalışırken Am olarak çaldığım gam C majör olarak baktığımda da aynı pozisyondaki bir gam nasıl ayırt etmem gerekiyor teorisini anlatabilir misinz? Teşekkür ederim
Biri majör diziyi gitar klavyesinde bir bütün olarak görebilmekle ilgili bir kitap paylaşımı.
Gitarda majör dizi kitabım - Ücretsiz paylaşım
Kitabın hazırlanmasında emeği geçen tüm forum üyelerine teşekkür ediyorum. Yeterince insana ulaştığına inanıyorum; bu nedenle de kitabın paylaşımına son verdim.
turkrock.com
Altyapı üzerine solo çalmak/emprovize yapmak: Temel ve pratik bilgiler
Bu konuyla ilgili çok fazla kafa karışıklığı ve bilgi bombardımanı var. Zaman zaman başlıklar da açılıyor ama yanıt vermek çok kolay olmuyor, çünkü konu hem bilgi hem de deneyim gerektiriyor. O nedenle bu başlığı açıp, ileride gelebilecek benzer sorular için referans verebileceğim bir başlık...
turkrock.com
Mesela majör minörde haricinde D dorian da C majörün ilgili dorianı ya da A minör C majörün ilgili minörü diye biliyorum. Bunları kullanıp soloları daha lezzetli hale getirebiliyoruz ama ben daha getiremiyorum 
Yani mesela bi gam çalışırken Am olarak çaldığım gam C majör olarak baktığımda da aynı pozisyondaki bir gam nasıl ayırt etmem gerekiyor teorisini anlatabilir misinz? Teşekkür ederim
Ayırt etmek aslında basit. Eğer eğlenceliyse majördür, hüzünlüyse minördür
Sesleri takip ederseniz eğer vurguladığınız, melodiyi tamamlayıp tekrar tekrar döndüğünüz nota, kullandığınız tonun kök notasıdır. Eğer bu (kalıp içinde) A ise A minördesiniz demektir, C ise C majördesiniz demektir. Mod'lar da üç aşağı beş yukarı bu mantıkla çalışıyor diye biliyorum. Ek olarak tüm klavyeye kolayca ulaşabilmek için şöyle bir şey yazmıştım:
Notaları ezberlemeden gitar klavyesinde dolaşabilmek için yöntem arayışları
Uzun bir süredir bu konuyu ufak ufak araştırıyorum. Belki bu süre içinde tamamen ezberlenebilirdi ama prensip olarak ezberlemeye sıcak bakmadığım için ezber üzerine fazla düşmek istemiyorum. Yani baştan uyarayım, en son bulduğum fazlaca kişisel bir metot olabilir, tam olarak müzik teorisi...
turkrock.com
Yani dinleyerek çaldığınız zaman aslında aynı olmadıklarını başlıktaki sorunun hatalı olduğunu fark edebilirsiniz. Aynı kalıpları kullanıyor olmaları aynı oldukları anlamına gelmiyor, vurguladığınız sesler önemli.
- Konu Sahibi Konu Sahibi
- #8
bakıcam hocamİki başlık açmıştım bu konuyla ilgili forumda.
Biri majör diziyi gitar klavyesinde bir bütün olarak görebilmekle ilgili bir kitap paylaşımı.
İkincisi de işin teorisi ile ilgili. O kısmı yavaş yavaş, ihtiyaç duyduğunuz kadar okuyun.Gitarda majör dizi kitabım - Ücretsiz paylaşım
Kitabın hazırlanmasında emeği geçen tüm forum üyelerine teşekkür ediyorum. Yeterince insana ulaştığına inanıyorum; bu nedenle de kitabın paylaşımına son verdim.
Altyapı üzerine solo çalmak/emprovize yapmak: Temel ve pratik bilgiler
Bu konuyla ilgili çok fazla kafa karışıklığı ve bilgi bombardımanı var. Zaman zaman başlıklar da açılıyor ama yanıt vermek çok kolay olmuyor, çünkü konu hem bilgi hem de deneyim gerektiriyor. O nedenle bu başlığı açıp, ileride gelebilecek benzer sorular için referans verebileceğim bir başlık...
Yok öyle bir dünyaEğer eğlenceliyse majördür, hüzünlüyse minördür
Modları öyle öğrenmeyi tavsiye etmem, çok kafanızı karıştırır. C majörün ilgili Dorian'ı muhabettini ilk defa duydum, ama eminim bunu da yapmışlardır. Gitaristlere yapılmış en büyük kötülüklerden biri de bu zaten; Re Dorian = C majör vs... Seslerin aynı olduğu doğru da, benzerlikler o kadar... Zebrayı görünce üstü çizgili at demek gibi bir şey yani; görüntü tutuyor da iki apayrı varlık.Mesela majör minörde haricinde D dorian da C majörün ilgili dorianı ya da A minör C majörün ilgili minörü diye biliyorum. Bunları kullanıp soloları daha lezzetli hale getirebiliyoruz ama ben daha getiremiyorum
Modları klavyede ve teorik olarak eğer aşağıdaki şekilde ve AYNI KÖK SESTEN düşünmeye başlarsanız, o "lezzetli" notaları yakalamanız da mümkün olur.
C sesi için 7 modu yapalım, parantez içerisinde majör veya minör diziye yapacağımız değişiklikleri yazacağım:
Majör nitelikteki modlar (artan bemol sayısına göre):
C Lydian = majör #4 (majör dizinin 4. derecesi tizleşir)
C Ionian = C majör
C Mixolydian = majör b7 (majör dizinin 7. derecesi pesleşir)
Minör nitelikteki modlar (artan bemol sayısına göre)
C Dorian = minör #6 (minör dizinin 6. derecesi tizleşir)
C Aeolian = Doğal minör
C Frigya = minör b2 (minör dizinin 2. derecesi pesleşir)
C Locrian = minör b2 b5 (minör dizinin 2. ve 5. derecesi pesleşir)
Şimdi majör ve minör dizi için bir oktavlık tek bir klavye kalıbını ele alın ve sırayla bu değişiklikleri yaparak her bir modu aynı kök sesten çalın.
Modların melodik anlamda ne işe yaradığını muhtemelen çok daha farklı bir gözle değerlendireceksiniz.
Son olarak, pratik olması açısından bu modları hangi majör veya minör dizi ile eşleştirebileceğimiz muhabbetine de bakalım.
C majör dizisini Lydian yapacağımız zaman, dörtlüler çemberinde bir basamak geri gideriz (C'dan G'ye) = G majör dizisi
C majör dizisini Mixolydian yapacağımız zaman, dörtlüler çemberinde bir basamak ileri gideriz (C'dan F'ya) = F majör dizisi
C doğal minör/Aeolian'ı Dorian yapmak için, dörtlüler çemberinde bir basamak geri gideriz (C'dan G'ye) = G minör dizisi
C doğal minör/Aeolian'ı Frigya yapmak için, dörtlüler çemberinde bir basamak ileri gideriz (C'dan F'ya) = F minör dizisi
C doğal minör/Aeolian'ı Locrian yapmak için dörtlüler çemberinde iki basamak ileri gideriz (C'dan Bb'e) = Bb minör dizisi
Hocam valla Deniz Sayman'dan dinledim galiba öyle bir şey demişti eski serisinde.
Modların / scalelerin verdiği hissiyatı duyguyu anlamak için klavyede hep çalarım aynı kök sesten ama bazıları müzik kulağıma aykırı geliyor , sindiremiyorum. Mesela majör deseniz elimde bir alet olmadan kafamda canlanır melodiler ama dorian hissiyatı canlanmıyor. Bu yavaş yavaş gelişecektir muhtemelen.
Ben altta yazdıklarınızı pratik olsun diye ezberleyeceğim , eğitim alırsam diye birkaç bir şeyler ezberledim jazzda kullanılan akorlar vb.
Yazılanları deneyince evet cuk diye oturuyor baya pratik bir olaymış sağ olun. Ben sadece dörtlü çemberiyle - artan bemol sayısı ilişkisini anlayamadım. Misal aeolian neden doriana dönerken 5. Derecesinden minör çalınmasına denk geliyor ve #6 ile ne alakası var bunun ?
2 tane de merak ettiğim şey vardı ayrıca.
İlk olarak ben hiç oturup scalelerin şeklini falan ezberlemedim örneğin c minör çalıyorum , F ile ilgilisini bulmak için kulaktan çıkartıyorum scalei hatasız. Bunun bir zararı olur mu?
Diğer mevzu da diğer scaleler. Şimdi konuştuklarımız iyonyan ve aeloliyan üzerine. Anladığım kadarıyla farklı modlar da olacak ilerde örneğin ben "byzantine scale" çalmayı çok seviyorum minör tınıyan bir parçanın üzerine. Örneğin C minöru alalım 5. derecesinden G byzantine çaldığımda tadından yenmiyor. Aslında eğer düşündüğüm gibi bu scaleler için modlar varsa G byzantine C Hungarion Minor diye bir scalein ilgililerinden biri oluyor. Öyleyse bu iş baya bi derya deniz olacak
İlk olarak ben hiç oturup scalelerin şeklini falan ezberlemedim örneğin c minör çalıyorum , F ile ilgilisini bulmak için kulaktan çıkartıyorum scalei hatasız. Bunun bir zararı olur mu?
Diğer mevzu da diğer scaleler. Şimdi konuştuklarımız iyonyan ve aeloliyan üzerine. Anladığım kadarıyla farklı modlar da olacak ilerde örneğin ben "byzantine scale" çalmayı çok seviyorum minör tınıyan bir parçanın üzerine. Örneğin C minöru alalım 5. derecesinden G byzantine çaldığımda tadından yenmiyor. Aslında eğer düşündüğüm gibi bu scaleler için modlar varsa G byzantine C Hungarion Minor diye bir scalein ilgililerinden biri oluyor. Öyleyse bu iş baya bi derya deniz olacak
Deniz Sayman modları "derivatif" (majör diziden türetilmiş) olarak anlatıyor sanırım, benim bahsettiğim ise "paralel" (aynı kökten) yaklaşım olarak geçiyor. Çok önceden ben de onun bir videosunun altına böyle bir şey yazmıştım, sanırım bayağı ters bir yanıt vermişti
Ancak modları birbirinden ayırt etmenin en iyi yolu budur, Frank Gambale gibi modları çok üst düzeyde kullanan kişilerin yaklaşımı da budur.Bu konularda yanlış anlaşılma ve uzlaşamam çok yaygın. Ben tonalite ile modalitenin birbirine sokulmasına karşıyım, çünkü saçma sapan sonuçlar ortaya çıkıyor.
Genellikle de sıkıntı dizi derecelerine modların isimleri ile yaklaşılmasından ortaya çıkıyor. "2. derece" yerine Dorian diyorlar mesela.
Sonra da IIm = Dorian filan gibi saçma sapan eşitlikler üretiliyor. Saçma sapan, çünkü "ikinci derece" demek, "birinci derecenin emrinde" armonik fonksiyon üstlenen demektir. II. derece ideal olarak ya tonik fonksiyona (I) geri döner, veya 5. derece (dominant) fonksiyona yürür.
Oysa Dorian modunun böyle bir fonksiyonu yoktur. Dorian modu birinci dereceye gidecek şekilde hareket etmez, çünkü 1. derece kendisidir zaten. O yüzden de Dorian modunun niteliğini vermek için kullanılan m7 akoru böyle bir şey yapmaz. Yaparsa da biz modaliteden değil tonaliteden (fonksiyonel armoniden) bahsediyoruz demektir.
Bu mesele caz gitar çalanların çok daha iyi anladığı bir şey, caz gitar forumlarında kavga çoktur bu yüzden
Fonksiyonel armoni, modlarla izah edilemez ve anlaşılamaz. İki ayrı dünya bunlar, ama birbirleri ile ilişkililer.Şimdi asıl sorunuza geleyim:
Son sorunuzun cevabı, bemol ve diyezlerin geldiği derecelerin ürettiği matematik ilişkilerin bir sonucundan başka bir şey değil. Daha önce bunu fark etmediyseniz ilk başta tuhaf gelir.
Örneğin: Bemol sırası (dörtlüler çemberinde ilerlemek) itibariyle baktığımızda C majörün F majöre geçmesi için Bb sesini alması gerekir. Buraya kadar ok sanırım?
Peki, Bb sesi C majör için hangi derecedir? Cevap: b7 derecesi. Yani, 4'lüler çemberinde ileri doğru hareket etmek demek, aslında majör dizide 7. dereceyi pesleştirmek demektir
Dolayısıyla, C majöre Bb eklediğimde C miksolydiana gittiğimi düşünebilirim. Bu arada, eklenen bu arıza C majör 7 akorunu da C dominant 7'ye çevirir.
Bunu C tabanlı düşünmek önemlidir, öbür türlü C majörden G majöre gittik filan gibi düşünmeye başladığımızda her şey birbirine girer.
Diyez sırası (tersten dörtlüler çemberi veya ileri doğru beşliler çemberi) için baktığımızda C majörün G majöre gitmesi için aldığı arıza F#'dir.
Peki, F# sesi C majör için hangi derecedir? Cevap: #4 derecesi. Yani, 5'liler çemberinde ileri doğru hareket etmek demek, aslında majör dizide 4. dereceyi tizleştirmek demektir
Bu bilgiyi ilgili minör olan A minör için düşünürsek, (A için F diyez nedir? diye yani...), #6 derecesine ulaşırız.
Bu noktada başka bazı şeyleri fark etmeye başlarsınız muhtemelen (Örneğin, arızalar açısından majör diziyi Lydian'a dönüştürmenin etkisi ne ise, minör diziyi Dorian'a dönüştürmenin etkisi de odur...)
@barrios, peki dorian için "minör değil" dendiğini duydun mu? Dorian öyledir ya da değildir demiyorum. Konu o kadar verimsiz yerlere gidiyor ki zamanla, sonunda mezhepler savaşına dönüyor.
Yukarıda yazılanların biraz karışık gibi görünmesi doğal, aslında mesele çok daha basittir ancak sadece yazıyla değil karşılıklı uygulama olması lazım. Ben bir ara, yüzyüze atölye yapmayı bile düşündüm ama kimsenin vakti olmuyor.
Yukarıda yazılanların biraz karışık gibi görünmesi doğal, aslında mesele çok daha basittir ancak sadece yazıyla değil karşılıklı uygulama olması lazım. Ben bir ara, yüzyüze atölye yapmayı bile düşündüm ama kimsenin vakti olmuyor.
Bu sorular çok iyi oldu. Yanıtları çok kısa, ama çok önemli:2 tane de merak ettiğim şey vardı ayrıca.
İlk olarak ben hiç oturup scalelerin şeklini falan ezberlemedim örneğin c minör çalıyorum , F ile ilgilisini bulmak için kulaktan çıkartıyorum scalei hatasız. Bunun bir zararı olur mu?
Diğer mevzu da diğer scaleler. Şimdi konuştuklarımız iyonyan ve aeloliyan üzerine. Anladığım kadarıyla farklı modlar da olacak ilerde örneğin ben "byzantine scale" çalmayı çok seviyorum minör tınıyan bir parçanın üzerine. Örneğin C minöru alalım 5. derecesinden G byzantine çaldığımda tadından yenmiyor. Aslında eğer düşündüğüm gibi bu scaleler için modlar varsa G byzantine C Hungarion Minor diye bir scalein ilgililerinden biri oluyor. Öyleyse bu iş baya bi derya deniz olacak
Emprovizeyi sadece modlar-diziler üzerinden düşünmeyin. Bunlar en geniş ölçekteki şeyler, o nedenle çok fazla seçenek sunuyorlar ama en iyi notaları seçmek için hiç bir kılavuz sunmuyorlar. Akor seslerine odaklanarak başlayın, ama hoşunuza gideni çalın. Her şeyin teorisine şimdiden girmeye çalışmayın, kulağınıza güvenin. Bahsettiğiniz dizi mesela, armonik minöre çok yakın (bir nota fark var, double harmonic scale'in modları oluyor...) ama armonik minörü anlarsanız bunu daha iyi anlarsınız. Ayrıca bunları karanlık Ortadoğu tınıları ürettiği için bizim için anlaması daha kolay, gelgelelim önce Dorian'ı duymayı öğrenmek lazım
Kulağı biraz zorlamak gerekiyor yani. Majör dizi dışındaki dizilerin tüm modlarını anlamak filan gerekli değil, bunlar ihtiyaca göre belirlenmeli. Temel akorların sesleri ve majör diziye hakimiyet bunlardan çok daha önemli ve öncelikli zaten.
"Scale şekli ezberlemek" tek başına anlamlı değil, ama sizin konumunuzdaki insanlarda şöyle bir sorun olur genellikle: Rahat olunan belli yerlerde belli kalıpları tercih ediyorsunuzdur. Klavyenin tamamında rahatça ne kadar dolaşabildiğinize bakın. Uzun lafın kısası "ben zaten kulaktan yapıyorum bunları" muhabbeti egonuzun sizi sınırlamak için ürettiği bir şey olmasın. Durum buysa, o zaman şekilleri klavyeye uygulamak için uğraşmanız gerekiyor demektir.
Duymamıştım. Şu anlamda mantıklı: Gerçek tonik minör armonisini Dorian ile üretemezsin
Ben de şunu duymuştum: Minör hissiyatı için 6. derecenin pesleşmesi, 3. dereceden daha önemlidir. Aynı hesaba geliyor sanki.
Modlar "lineer" çalan adamlar için biçilmiş kaftan. Ama gelsinler blues çalsınlar da göreyim
Gam olayında kafa karıştıran mevzu şu en basit anlatımla belli bir tonda bir akor yürüyüşünde çalarken altyapıdaki akorlar Aminor C G ve Aminor olarak devam ettiği taktirde sen artık C tonunadaki notalardan hangi gamı çaldığını düşünürsen düşün senin nota intervallerin bastığın nota ile altyapıda tınlayan notalar arasında bir ilişki kuruyor ve arka planda A minör notaların baskın olduğu için sen ya ben lydian çalıyorum desen de aslında A minör çalıyorsun. Yani bu gitar derslerinde gösterilen gamlar işte EFGABCD diye çalarsan phyrgian gamı olur tarzında bilgiler biraz yanlış yönlendirme yapıyorlar. Gam altyapıdan bağımsız bir şey değil özellikle belli bir akor yürüyüşü varsa ve o akor yürüyüşü belli bir modu işaret ediyorsa.
Bunun için her gamda kullanacağın ve vurgulayacağın pedal nota olsun akor yürüyüşü olsun çaldığın gamın özelliklerini vermeli. Yoksa o gamda çaldığını sadece zannedersin. Satriani'nin eski albümlerinde o yüzden çok sade altyapılar kullanır modu hissettirmek için.
Bunun için her gamda kullanacağın ve vurgulayacağın pedal nota olsun akor yürüyüşü olsun çaldığın gamın özelliklerini vermeli. Yoksa o gamda çaldığını sadece zannedersin. Satriani'nin eski albümlerinde o yüzden çok sade altyapılar kullanır modu hissettirmek için.
Sayın hocam bir ufak soru da ben iliştireyim bunun altına müsaadenizle: E Phyrigian çaldığımızda Am gamının armonik minörünün aynısı oluyor. Ben de bu yüzden Phyrigian için gamın dördüncü derecesinin armonik minör gamına eşit diye kodladım. Teknik olarak aynı ama teoride nasıl?
Yaygın olarak çalınan iki tane Frigya modu var: Normal Frigya, majör dizinin üçüncü derece modu:
E Frigya = E F G A B C D
Bizim kulağımıza daha da yakın olan ve hem Akdeniz müziği-Türkçe pop-arabesk hem de heavy metalde yaygın duyduğumuz ise İspanyol Frigya olarak geçiyor.
Bu, armonik minörün 5. derece modu:
E İspanyol Frigya = E F G# A B C D
Bu iki dizi birbirinin yerine kullanılabiliyor, ama dikkatli olmak ve kulağı da kullanmak lazım. Daha derin teorisine girmeye çok gerek yok bu noktada.